زعفران، ادویه‌ای است که از گل کروکوس پاییزی (Crocus sativus) گیاهی زیبا به‌رنگ بنفش که در پاییز شکوفا می‌شود به دست می‌آید. زعفران یک رنگ خوراکی طبیعی است، عطر خاص و جذابی دارد و با عنوان طلای سرخ شناخته می‌شود؛ چرا‌که گران‌ترین ادویه جهان است. خواص زعفران برای سلامتی، پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف، دلیل دیگری برای ارزشمندبودن این ادویه است.

در‌ حقیقت، زعفران علاوه‌بر کاربرد در آشپزی، به‌عنوان یک گیاه دارویی نیز شناخته می‌شود. زعفران دارای خواص زیادی برای سلامتی از جمله خاصیت ضدالتهابی، بهبود خلق‌وخو، سلامت مغز، کمک به کاهش وزن، تقویت سیستم ایمنی و مبارزه با سرطان است. همچنین در بهبود خواب، کاهش علائم قاعدگی و تقویت سلامت جنسی مؤثر است. بااین‌حال، برای بهره‌مندی از این مزایا، اطمینان از اصل‌بودن زعفران ضروری است. اگر درباره‌ زعفران و خواص آن کنجکاو هستید، در ادامه‌ این مقاله با ما همراه باشید.

زعفران چیست؟

پیش‌از آنکه درباره‌ خواص زعفران از نظر علمی و طب سنتی صحبت کنیم، بهتر است به این پرسش پاسخ دهیم که زعفران چیست؟

زعفران که برای اولین بار در یونان عصر برنز کشف شد، هزاران سال است که برای استفاده به‌عنوان ادویه، رنگ و دارو کشت می‌شود. زعفران لوتوس از کلاله‌های کروکوس ساتیووس، گیاهی گلدار از خانواده زنبق، به‌رنگ بنفش روشن به دست می‌آید. هر گل فقط تعداد کمی کلاله‌های قرمز زرشکی باارزش را تولید می‌کند (که معمولاً به آن‌ها نخ گفته می‌شود). این کلاله‌ها با دست چیده و سپس خشک می‌شوند.

گل‌های زعفران در آب‌و‌هوای خشک و نیمه‌خشک بهتر رشد می‌‌کنند. امروزه ایران پیشروترین تولیدکننده زعفران در جهان است؛ اما این ادویه در افغانستان، یونان، مراکش، هند و سایر کشور‌ها نیز کشت می‌شود. جدول زیر، ارزش غذایی زعفران را در هر 1 گرم نشان می‌دهد:

چرا زعفران گران‌قیمت است؟

ممکن است این سؤال برای شما مطرح شده باشد که چرا زعفران گران‌قیمت است؟

در‌پاسخ به این پرسش باید بگوییم که برداشت زعفران بسیار دشوار است. هر گل زعفران فقط سه نخ تولید می‌کند؛ بنابراین برای به‌دست‌آوردن تنها یک مثقال زعفران، هزاران گل لازم است. این نخ‌های نازک نیز فوق‌العاده ظریف هستند؛ بنابراین باید آن‌ها را با‌دقت و با استفاده از دست و فقط در صبح زود برداشت کرد تا از آسیب‌های ناشی از نور خورشید جلوگیری شود.

در برداشت زعفران از هیچ ماشینی استفاده نمی‌شود و این ‌کار کاملاً با دست انجام می‌شود. اگر یک نفر در روز به‌طور تمام‌وقت برای برداشت زعفران کار کند، تنها در‌ حدود یک گرم زعفران برداشت خواهد کرد. زعفران همچنین دوره برداشت بسیار کوتاهی دارد. Crocus sativus گیاهی است پاییزی که فقط دو یا سه هفته از سال گل می‌دهد. با‌این‌وجود، خواص زعفران ارزش پرداخت بهای آن را دارد. 

خواص زعفران برای سلامتی

خواص زعفران برای سلامتی هم در طب سنتی و هم در علم پزشکی مورد‌توجه قرار گرفته است. برخی از مهم‌ترین این خواص عبارت‌اند‌ از:

حاوی ترکیبات ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی قوی

از‌جمله مهم‌ترین خواص زعفران در پزشکی، برخورداری از مواد ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی است. آنتی‌اکسیدان‌ها خواص ضد‌التهابی قدرتمندی دارند و می‌توانند رادیکال‌های آزاد را خنثی و از آسیب‌های سلولی جلوگیری کنند؛

مفید در بهبود خلق‌وخو و درمان افسردگی:

برخی از متقاعد‌کننده‌ترین تحقیقات، در‌ مورد خواص زعفران در سلامت روان ​​بوده است. مطالعات نشان داده‌اند که عصاره‌ زعفران برای تقویت خلق‌و‌خو مؤثر است و همچنین به‌عنوان آرام‌کننده‌ احساس اضطراب با حداقل عوارض جانبی عمل می‌کند. زعفران سطح انتقال دهنده‌های عصبی بهبوددهنده خلق‌و‌خو مانند سروتونین و دوپامین را افزایش می‌دهد؛

مفید برای عملکرد مغز و اعصاب:

زعفران دارای اثرات محافظت‌کننده عصبی است و می‌تواند برای سلامت مغز مفید باشد. این گیاه دارویی می‌تواند به‌عنوان یک کمک اضافی در درمان اختلالات عصبی مانند آلزایمر و بیماری پارکینسون، بدون عوارض جانبی داروهای شیمیایی باشد. علاوه‌بر‌این، زعفران ممکن است با محافظت از سلول‌های عصبی در‌ برابر آسیب رادیکال‌های آزاد به مبارزه با اختلال عملکرد شناختی مزمن ناشی از استرس کمک کند؛

مفید برای کاهش وزن و لاغری

زعفران در علم تغذیه، به‌عنوان یک مکمل مفید برای کاهش وزن شناخته می‌شود. خواص زعفران در لاغری به این صورت است که زعفران ممکن است بر سیگنال‌های انتقال‌دهنده‌های عصبی تأثیر بگذارد تا به کاهش مصرف میان‌وعده و کاهش اشتها کمک کنند. این فرایند می‌تواند به تقویت احساس سیری کمک کند تا هوس خوردن میان‌وعده از بین برود و به‌این‌ترتیب از مدیریت وزن سالم حمایت می‌کند؛

خاصیت مبارزه با سرطان

آنتی‌اکسیدان‌های زعفران به خنثی‌کردن آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد مضر و محافظت در‌ برابر استرس اکسیداتیو که به سلول‌ها آسیب می‌زند و منجر‌ به بیماری‌هایی مانند سرطان می‌شود، کمک می‌کند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در زعفران ممکن است به سرکوب سلول‌های سرطانی به‌ویژه سرطان روده بزرگ کمک کنند؛ در‌حالی‌که سلول‌های سالم را بدون آسیب باقی می‌گذارند؛

مفید در کاهش علائم قاعدگی

از‌ جمله‌ مهم‌ترین خواص زعفران برای زنان، کاهش علائم PMS است. سندرم پیش‌از قاعدگی (PMS) به مجموعه‌ای از علائم فیزیکی و احساسی اشاره دارد که زنان ممکن است در روزهای منتهی به شروع دوره قاعدگی تجربه کنند. تخمین زده می‌شود که از هر چهار زن، سه نفر نوعی PMS را تجربه کرده‌اند که شامل درد لگن، ترک‌های پوستی، حساس‌شدن سینه‌ها، نوسانات خلقی، تحریک‌پذیری و افسردگی است؛ بنابراین برای بهره‌بردن از خواص زعفران در پریودی، خرید زعفران و استفاده از آن به همه‌ بانوان توصیه می‌شود؛

مفید برای بهبود کیفیت خواب

کیفیت خواب ضعیف اثرات منفی قابل‌توجهی بر سلامت افراد بر‌ جای می‌گذارد. زعفران ممکن است به بهبود کیفیت خواب در بزرگسالان سالم کمک کند. مطالعات نشان می‌دهد کسانی که عصاره زعفران مصرف می‌کنند، خواب بهتر و راحت‌تری دارند؛

بهبود دهنده‌ سلامت جنسی

از‌ جمله مهم‌ترین خواص زعفران برای مردان، تقویت سلامت جنسی است. زعفران ممکن است میل جنسی را تقویت کند و اختلال نعوظ را بهبود بخشد. همچنین این ادویه ممکن است برای کسانی که داروهای ضد‌افسردگی مصرف می‌کنند و از اختلالات جنسی مرتبط با دیابت رنج می‌برند، مفید باشد.

چگونه زعفران اصلی و تقلبی را از هم تشخیص دهیم؟

تنها در‌ صورتی می‌توانید از خواص زعفران برای اعصاب و دیگر قسمت‌های ذکرشده بهره‌مند شوید که زعفران مصرفی شما اصل و با‌کیفیت باشد؛ اما چگونه زعفران اصلی و تقلبی را از هم تشخیص دهیم؟

به‌دلیل قیمت بسیار بالای زعفران، نسخه‌های تقلبی این ادویه در بازار فراوان است. برای کاهش هزینه‌ها، برخی از تولیدکنندگان بی‌وجدان مقدار کمی زعفران واقعی را با پرکننده‌هایی مانند گلرنگ یا نخ‌های ابریشم ذرت که با رنگ‌های خوراکی قرمزرنگ می‌شوند، مخلوط و محصول را به‌عنوان زعفران به بازار عرضه می‌کنند. بهترین راه برای اطمینان از خرید زعفران اصل، خرید زعفران سرگل به‌صورت مستقیم از کشاورز است. راه‌هایی که می‌توانید از‌ طریق آن اصالت زعفران را تشخیص دهید، عبارت‌اند‌ از:

• قیمت: در‌صورتی که قیمت زعفران نسبت به میانگین بازار اختلاف زیادی داشته باشد، احتمال تقلبی‌بودن آن زیاد است؛
• بو: زعفران اصیل دارای عطر گلی مطبوع با کمی شیرینی است. زعفران تقلبی به‌دلیل افزودنی‌هایی که دارد، می‌تواند بوی فلز یا تنباکو داشته باشد؛
• رنگ: نخ‌های زعفران قرمز تیره و گاهی اوقات کمی زرد هستند؛ بنابراین اگر زعفران بیش‌ازحد زرد یا حتی سفید دیدید، مراقب باشید. بهترین راه برای اطمینان از اصالت زعفران این است که با قراردادن یک پیمانه زعفران در آب بسیار داغ، آزمایش انجام دهید. اگر زعفران به‌سرعت رنگ خود را از دست داد و نخ‌ها سفید شد یا آب بلافاصله قرمز شد، این نشانه آن است که ممکن است زعفران تقلبی باشد. رنگ‌دهی زعفران اصل 3 تا 5 دقیقه و گاهی اوقات تا 10 دقیقه طول می‌کشد.

با خرید زعفران سوپر نگین از فروشگاه لوتوس، خرید مستقیم زعفران از کشاورز را بدون واسطه تجربه خواهید کرد.

سخن پایانی

حال‌ که از خواص زعفران آگاه شدید، ممکن است درباره‌ نحوه‌ خرید زعفران اصل کنجکاو باشید. توصیه می‌کنیم خرید مستقیم زعفران از کشاورز را از فروشگاه لوتوس انجام دهید. این فروشگاه به‌عنوان یک تولیدکننده دسته اول و عرضه‌کننده زعفران‌های صادراتی و باکیفیت در حجم‌های کم و کیلویی فعالیت می‌کند. با لوتوس، خیال شما از هر جهت برای خرید راحت است.

سؤالات متداول