زعفران گران‌ترین و باارزش‌ترین ادویه در دنیا محسوب می‌شود و خواص و کاربردهای فراوانی در آشپزی و سایر حوزه‌های خوراکی و دارویی دارد. تاریخچه زعفران از قدمت بالا و ریشه‌های غنی این ماده خوراکی در فرهنگ ایران و جهان حکایت می‌کند که آن را به عنصری غیرقابل‌جایگزین تبدیل کرده است. ازآنجاکه چیزهای باارزش همواره مورد سوء‌استفاده افراد سودجو قرار می‌گیرند، تشخیص و انتخاب زعفران اصیل و ناب از انواع تقلبی آن چندان ساده نیست.

اولین قدم برای چنین انتخابی، مراجعه به فروشگاه‌های معتبر و نام‌آشنا خواهد بود. فروشگاه زعفران لوتوس با سال‌ها تجربه درخشان در این زمینه توانسته است تجربه‌ای رضایت‌بخش را برای مشتریان خود رقم بزند. این مجموعه با پشتوانه‌ای محکم در زمینه عرضه انواع زعفران مرغوب و باکیفیت به‌صورت خرد و عمده مشغول به فعالیت است. برای آشنایی بیشتر با تاریخچه زعفران و کاربرد های این ادویه جذاب و منحصربه‌فرد با ما همراه شوید.

تاریخچه زعفران چیست و خاستگاه آن کجاست؟

نام علمی زعفران “crocus sativus” است. این گیاه،بنا بر شواهد علمی و تاریخی برای اولین بار در ایران باستان کشف شد. تمدن‌های باستانی نظیر آشور و یونان از گیاه زعفران بهره‌های فراوانی برده‌اند. آشوری‌ها از این ادویه هم به‌عنوان طعم‌دهنده و هم برای رنگ‌آمیزی استفاده می‌کردند. یونانی‌ها هم برای این ماده ارزش بسیاری قائل بودند و برای نشان‌دادن اهمیت آن در فرهنگ و هنر خود در نقاشی‌های دیواری از زعفران استفاده می‌کردند. مورها برای اولین بار زعفران را به اروپا بردند و آن را به دنیا معرفی کردند. این پیشرفت‌ها تا جایی ادامه یافت که میکل‌آنژ در شاهکارهای نقاشی خود از این ماده استفاده کرد و کاربردهایی فراتر از تصور را برای این عنصر به تصویر کشید.

جست‌وجو در تاریخچه زعفران و دنیای رنگارنگ و مطبوع این گیاه و کشف ریشه‌های عمیق آن در فرهنگ کهن ایران و جهان، نشان از قدمت زعفران و نقش ویژه و پررنگ آن در هنر اساطیری دارد.همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، خاستگاه زعفران مرغوب و باکیفیت، ایران باستان و تمدن‌های وابسته به آن بوده است. در برخی از متون تاریخی از شهر همدان به‌عنوان اولین منطقه کشت این طلای سرخ نام برده می‌شود. ازآنجاکه در تاریخچه زعفران، قدمت این ماده باارزش به بیش‌از 3500 سال پیش بازمی‌گردد، تنها می‌توان به همین اطلاعات و طرحواره‌های سنگی به‌جامانده از آن دوران بسنده کرد.

درحال‌حاضر، کشورهایی نظیر ایران، هند و اسپانیا به کشت عمده زعفران مشغول هستند و در میان آن‌ها، ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین قطب تولید زعفران در جهان شناخته می‌شود. زعفران تولیدشده در ایران چیزی بیش‌از 88% زعفران‌های صادراتی به کشورهای مختلف را شامل می‌شود. زعفران لوتوس با بهره‌گیری از بهترین امکانات و تجهیزات روز و بهره‌مندی از زعفران ایرانی مرغوب و درجه یک  توانسته است جایگاهی ویژه در بین سایر برندهای تولیدکننده زعفران به دست آورد. تنوع بالای محصولات و عرضه انواع زعفران هم به‌صورت عمده و هم خرده‌فروشی، موجب شده است تا نیازهای طیف گسترده‌ای از جامعه به این طلای سرخ و محبوب توسط این برند معتبر برطرف شود.

نحوه تولید زعفران و کاشت و برداشت آن در مزارع چگونه است؟

حال که با تاریخچه زعفران آشنا شدید، شاید برای شما جالب باشد که بدانید نام دیگر زعفران، زرپران است. این گیاه فوق‌العاده، بیشتر در مناطقی با آب‌وهوای سرد و خشک کشت می‌شود و مراحل مختلف و دشواری را طی می‌کند تا به‌صورت زعفران قابل‌مصرف به دست ما برسد.

کاشت زعفران به‌تنهایی کار سختی نیست؛ اما نگهداری و تولید انواع مرغوب و باکیفیت این محصول با توجه به شیوه برداشت دستی و سنتی با دشواری‌های خاص خود همراه است. در متون تاریخی تاریخچه زعفران آمده است که زعفران ایرانی ابتدا در شهر همدان کشت شده است؛ اما امروزه کشت این گیاه باارزش در خراسان و مناطق اطراف آن به‌طور گسترده انجام می‌شود و محصولات تولیدشده در این نواحی از کیفیت بسیار بالایی برخوردار هستند.

زمان مناسب برای کاشت زعفران از اواسط تابستان تا اوایل پاییز است. قبل‌از فرارسیدن زمان کاشت، زمین‌های موردنظر با نوعی کود غنی‌شده از مواد آلی تغذیه می‌شود تا بتواند به نیازهای این گیاه در طول مراحل رشد و گل‌دهی پاسخ دهد. پس‌از تقویت خاک، بنه یا پیاز زعفران را در عمق 7 تا 15 سانتی‌متری در خاک‌های رسی قرار می‌دهند. این گیاه دمای 10 تا 40 درجه سانتی‌گراد را تحمل می‌کند؛ اما دمای بالاتر از این میزان برای رشد ایدئال گیاه زعفران چندان مناسب نیست و گل‌دهی این گیاه و کیفیت کلاله‌ها را با مشکل مواجه خواهد کرد.

ارتفاع این گیاهان بین 20 تا 30 سانتی‌متر است و هرکدام از آن‌ها می‌توانند حدود 4 گل زعفران داشته‌ باشند. گلبرگ‌های گل زعفران به‌رنگ ارغوانی و بنفش هستند و هرکدام 3 کلاله قرمز یا زرشکی جذاب را در میان گرفته‌اند. این کلاله‌ها در واقع همان زعفران ناب و خالصی هستند که پس‌از خشک‌شدن مورد استفاده قرار می‌گیرند و طعم و عطر فوق‌العاده‌ای دارند.

نحوه برداشت زعفران به‌صورت دستی و سنتی انجام می‌شود و در بررسی تاریخچه زعفران به‌همین‌ترتیب بوده است. کارگران و کشاورزان در سحرگاه به‌سراغ چیدن گل‌های زعفران می‌روند و این گل‌های ارغوانی زیبا و جذاب را با دقت و ظرافت کامل از شاخه می‌چینند. کلاله‌های قرمز با استفاده از تکنیک‌ها و شیوه‌های خاص از گلبرگ‌ها جدا و برای خشک‌شدن آماده می‌شوند. شکل ظاهری کلاله‌ها، اندازه، ضخامت و رنگ آن‌ها در نوع زعفران تولیدشده نقش عمده‌ای دارند و این مسئله روی شیوه‌های خشک‌کردن رشته‌های کلاله هم اثرگذار است. خرید زعفران از فروشگاه‌های معتبر و باسابقه می‌تواند کیفیت محصول و عطر و طعم آن را تضمین کند. از این رو می‌توان گفت یکی از بهترین زعفران های موجود در بازار زعفران سوپر نگین است.

خواص و کاربرد زعفران در آشپزی و فرهنگ ایرانی

به‌احتمال‌زیاد، اولین گزینه‌ای که در لیست کاربردهای زعفران به ذهن شما خطور می‌کند، پخت غذاهای خوشمزه با زعفران است. این ادویه جذاب با عطر، رنگ و طعم فوق‌العاده خود، تأثیری عجیب و شگفت‌انگیز بر مزه غذاهای مختلف دارد و تجربه‌ای لذیذ و خوشمزه را برای شما رقم خواهد زد. با اندکی جست‌وجو در تاریخچه زعفران به این نتیجه خواهید رسید که کاربردهای زعفران در طول تاریخ به طعم و مزه آن محدود نمی‌شود.

استفاده از زعفران در بسیاری از مراسم‌های اصیل ایرانی به‌عنوان نماد پاکی و ارزشمندی یا بهره‌جستن از آن برای بهبود بیماری‌ها رواج فراوانی داشته است. زعفران ارگانیک، بهترین و مرغوب‌ترین نوع زعفران است که در تولید آن از هیچ‌گونه ماده شیمیایی استفاده نمی‌شود و بهترین گزینه برای مصارف آشپزی و دارویی است.

چرا زعفران گران‌ترین ادویه در جهان است؟

با نگاهی به تاریخچه زعفران متوجه خواهیم شد که این محصول، گران‌ترین و منحصربه‌فردترین ادویه در طول تاریخ بوده است. در گذشته، بسیاری از پادشاهان از خواص درمانی و دارویی این گیاه بهره می‌برده‌اند و آشپزهای درباری هم به‌لطف عطر و طعم ویژه این ادویه به پخت غذاهای لذیذ و خوشمزه برای حاکمان مشغول بوده‌اند؛ اما اولین دلیل برای قیمت بالای زعفران این است که برای تولید 1 کیلوگرم زعفران به حدود 150 هزار تا 200 هزار گل نیاز خواهد بود.

کشت این گل‌ها زمان‌بر است و هزینه زیادی را به کشاورزان تحمیل می‌کند. ازطرفی، زمین‌های مساعد و قابل‌کشت برای زعفران محدود است و امکان کشت این گیاه به‌طور گسترده در سراسر دنیا وجود ندارد. شیوه برداشت و آماده‌سازی گل‌ها و کلاله‌ها از دیگر فاکتورهای دخیل در قیمت زعفران است.

گل‌های زعفران به‌صورت کاملاً دستی و توسط نیروی انسانی چیده و جداسازی می‌شوند. استخدام این حجم از نیروی انسانی با هزینه‌های بالایی همراه است و سرعت انجام کار را کاهش می‌دهد. اقدامات لازم جهت کنترل کیفیت و برداشت محصول باکیفیت و مرغوب هم از گزینه‌های اثرگذار بر قیمت محسوب می‌شوند. برخی از برندهای نام‌آشنا و معتبر برای کاهش قیمت نهایی این ادویه و رفاه حال مصرف‌کننده، اقدام به خرید زعفران از کشاورز به‌طور مستقیم و بدون واسطه کرده‌اند. این کار، قیمت نهایی زعفران را تا حدودی کاهش خواهد داد.

سخن پایانی

تاریخچه زعفران بیانگر قدمت و ارزش این ماده خوراکی در طول تاریخ است. کیفیت این ادویه بسته به منطقه‌ای که در آن تولید شده است، متفاوت خواهد بود. کشور ایران به‌عنوان مهد تولید و پرورش زعفران مرغوب و باکیفیت، برترین و بزرگ‌ترین صادرکننده طلای سرخ در جهان محسوب می‌شود.فروشگاه لوتوس یکی از بهترین و مطمئن‌ترین مراکز فروش زعفران مرغوب و باکیفیت صادراتی و  بی‌واسطه در ایران به شمار می‌رود.

سؤالات متداول